Asgari ücret, bir işçinin normal çalışma koşullarında bir ay boyunca çalıştığı saat karşılığında alabileceği en düşük ücrettir. Asgari ücret, işçinin temel ihtiyaçlarını karşılayacak ve insan onuruna uygun bir yaşam seviyesi sağlayacak şekilde belirlenmelidir. Asgari ücret, her yılın sonunda yeni yıla göre yeniden belirlenir.
2023 yılında geçerli olan asgari ücret miktarı 8.506 TL’dir. Bu miktarın 6.955 TL’si net asgari ücret, 1.551 TL’si ise vergi ve kesintilerden oluşmaktadır. Net asgari ücrete ek olarak işçilere yemek yardımı, yol yardımı, aile yardımı gibi sosyal yardımlar da verilebilir. Asgari ücret, bekar bir işçi için geçerli olup, evli veya çocuklu işçiler için farklılık göstermez.
Güncel Asgari Ücret Nasıl Belirlenir?
Asgari ücretin belirlenmesinde rol oynayan kurumlar, asgari ücret tespit komisyonu, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’dir. Asgari ücret tespit komisyonu, işçi, işveren ve devlet temsilcilerinden oluşan 15 kişilik bir heyettir. Komisyon, her yılın aralık ayında toplanarak yeni yıl için asgari ücreti belirler.
Asgari ücretin belirlenmesinde dikkate alınan kriterler arasında enflasyon oranı, refah payı, milli gelir artışı, işsizlik oranı, yaşam maliyeti endeksi gibi ekonomik göstergeler bulunmaktadır. Ayrıca sosyal güvenlik primleri, vergiler, asgari geçim indirimi gibi unsurlar da asgari ücrete etki eder.
Asgari ücretin belirlenmesinde izlenen süreç ise şöyledir: Önce TÜİK, asgari ücretin belirlenmesinde kullanılacak verileri toplar ve komisyona sunar. Sonra TCMB, asgari ücretin ekonomik etkilerini değerlendirir ve komisyona rapor verir. Daha sonra komisyon, işçi, işveren ve devlet temsilcilerinin görüşlerini alarak asgari ücreti belirler. Komisyonun kararı oy çokluğu ile alınır. Eğer oy birliği sağlanamazsa, son sözü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı söyler. Komisyonun kararı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.
Güncel Asgari Ücret Kimleri Etkiler?
Asgari ücretin belirlenmesi, Türkiye’deki milyonlarca işçiyi, işvereni ve devleti doğrudan veya dolaylı olarak etkiler. Asgari ücretin artması veya azalması, işçilerin gelirini, harcama gücünü, yaşam kalitesini ve motivasyonunu etkiler. Aynı zamanda asgari ücret, işçilerin sendikal haklarını, iş güvencesini ve sosyal haklarını da belirler.
Asgari ücretin artması veya azalması, işverenlerin maliyetini, karlılığını, rekabet gücünü ve istihdam politikalarını etkiler. İşverenler, asgari ücret artışına uyum sağlamak için fiyatlarını artırabilir, işçi sayısını azaltabilir veya kayıt dışı çalışmaya yönelebilir.
Asgari ücretin artması veya azalması, devletin bütçesini, vergi gelirlerini, sosyal güvenlik harcamalarını ve ekonomik büyümeyi etkiler. Devlet, asgari ücret artışına destek olmak için vergi indirimleri, teşvikler veya sübvansiyonlar sağlayabilir. Aynı zamanda devlet, asgari ücret artışının enflasyonu tetiklememesi için para ve maliye politikalarını ayarlamak zorunda kalabilir.
Güncel Asgari Ücret Yeterli Mi?
Asgari ücretin yeterliliği, işçilerin temel ihtiyaçlarını karşılayıp karşılayamadığına göre değerlendirilebilir. Bu konuda farklı kurumlar tarafından yapılan araştırmalar ve hesaplamalar bulunmaktadır. Örneğin Türk-İş’in yaptığı araştırmaya göre 2023 yılında dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 8.864 TL, yoksulluk sınırı ise 28.875 TL olarak belirlenmiştir1. Bu rakamlarla karşılaştırıldığında 2023 yılında geçerli olan net asgari ücret olan 8.506 TL’nin açlık sınırına yakın olduğu görülmektedir.
Asgari ücretin yeterliliği aynı zamanda işçilerin yaşadıkları şehre göre de değişebilir. Çünkü yaşam maliyeti şehirden şehre farklılık göstermektedir. Örneğin Numbeo adlı internet sitesinin verilerine göre 2023 yılında İstanbul’da tek bir kişinin tahmini aylık maliyeti 10.944,6 TL iken Ankara’da 8.815,4 TL, İzmir’de ise 9,151.1TL’dir. Bu verilere göre asgari ücretin İstanbul, Ankara ve İzmir’de yaşayan bir işçi için yetersiz olduğu söylenebilir.
Asgari Ücrete Temmuz’da Ara Zam Olacak Mı? 2023 Yılında Asgari Ücret Ne Kadar Olacak?
2023 yılında asgari ücret yüzde 54,66’lık zam oranıyla brüt 10 bin 8 liraya, net 8 bin 506 liraya yükseldi1. Bu zamla birlikte Türkiye’de asgari ücret alan yaklaşık 7 milyon işçinin alım gücü arttı. Ancak enflasyon ve döviz kurlarındaki yükseliş nedeniyle asgari ücretin erime riski de bulunuyor.
Bu nedenle asgari ücrete Temmuz ayında ara zam yapılması gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Nisan ayında yaptığı bir açıklamada “Temmuz’da asgari ücrete ara zam var” demişti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de “Enflasyonun reel ücreti gerileten etkisini ortadan kaldıran bir asgari ücret olacağından emin olun” ifadelerini kullanmıştı.
Asgari ücrete yapılacak ara zam oranının ne kadar olacağı ise henüz belli değil. Bazı sendikalar ve siyasi partiler asgari ücretin 10 bin TL’nin üzerine çıkması gerektiğini savunuyor. Bazı uzmanlar ise 6 aylık enflasyon oranının belirleyici olacağını ve yüzde 25-30 arasında bir zam beklendiğini söylüyor.
Asgari ücrete ara zam yapılması durumunda Türkiye’de asgari ücretin Avrupa’daki diğer ülkelere göre durumu da değişecek. BBC Türkçe’nin haberine göre, Türkiye şu anda Avrupa’da net asgari ücret sıralamasında 24. sırada yer alıyor. Asgari ücrete yapılacak herhangi bir zam Türkiye’nin bu sıralamadaki yerini yükseltebilir.
Asgari ücrete ara zam yapılmasının işçilerin refahını artırmasının yanı sıra bazı olumsuz etkileri de olabilir. Örneğin, işverenlerin maliyetleri artabilir, işsizlik oranı yükselebilir, enflasyon baskısı oluşabilir ve rekabet gücü azalabilir. Bu nedenle asgari ücrete yapılacak ara zamın dengeli ve makul bir şekilde belirlenmesi önem taşıyor.
Güncel Bilgiler 